Gig kelimesi müzik sektöründen gelen bir terim ve “kısa süreli iş” anlamına gelmektedir. Gig ekonomisi ise hızla gelişen teknoloji beraberinde insanların özgürce maddi kazanç sağlama isteği ile ortaya çıkan bir kavramdır. Bu bağlamda günümüzde çoğalan freelance platformlarını örnek gösterilebiliriz.
Dijitalleşmenin etkileri internet teknolojisi üzerinde de epeyce hissedilmektedir. Dolayısıyla insanlar internetin sağladığı olanaklarla kendilerine yeni iş fırsatları yaratmak istemektedirler. Örneğin; uzman olunan bir konuda ders vermek, mesleğini birden çok platform için uzaktan yürütmek gibi. İşte, insanların oluşturduğu bu yeni ekonomi Gig ekonomisi olarak adlandırılmaktadır.
Gig ekonomisinin özellikleri nelerdir?
Gig ekonomisinin özelliklerini aşağıdaki gibi sıralamak mümkündür:
- Kişiler dijital platformları kullanarak iş süreçlerini tamamlarlar.
- Farklı sektörden şirketlere ve kişilere hizmet ederler.
- Çalışanlar tek seferlik hizmet sağlayan kişilerdir.
- Gig ekonomisinin ana gelir kaynağı insanlardır. Gelirlerini farklı kaynaklar üzerinden sağlayan kişileri kapsayan bir ekonomi modelidir.
Gig ekonomisinin avantajları ve dezavantajları nelerdir?
Her iş modelinde olduğu gibi Gig ekonomi modelinde de avantajlar ve dezavantajlar bulunmaktadır.
Gig ekonomisi modelinin avantajları
Esnek bir modele sahiptir
Gig ekonomisi esnek bir iş modeline sahiptir. Çalışanlar; nerede, ne zaman ve kimlerle çalışacaklarına, hangi şirketle işbirliği yapacaklarına kendileri karar vermektedirler. Ayrıca bu çalışanlar, ücretlerini kendileri belirlemektedirler. Kimi zaman çok yoğun bir tempoda tatil çalışırken, kimi zaman uzunca bir tatil sürecine girebilirler.
Özgün niteliktedir
Gig ekonomisi ile çalışanlar, kısa süreli işleri ek gelir niyeti ile yapmaktadırlar. Ancak pek çok kişi artık ek gelir olarak değil, ana gelir kaynağını da bu çalışma modeli üzerinden sağlamaktadırlar. Ayrıca, kurumsal hayatı benimseyemeyen pek çok çalışan, gig ekonomisine geçiş yapmak istemektedirler.
Gig modelinin dezavantajları
Özlük hakların yönetimi kişinin kendisindedir
Gig ekonomisi kişinin kendi çalışma düzeninizi oluşturmasına izin vermektedir. Dolayısıyla sigorta gibi özlük haklarına dair işlemleri de kendiniz yapmak durumunda kalırsınız. Çünkü bunu yapacak farklı bir birim gig modelinde söz konusu değildir. Maaşlı bir çalışan olmadığınız için aldığınız iş ya da projeler üzerinden ücret elde edersiniz ve çalıştığınız kadar ödeme alırsınız. Çalışmadığınız ve kendinize tatil olarak ayırdığınız günlerde para kazanamazsınız.
Düzensiz bir gelir modeline sahiptir
Gig modelinde proje veya aldığınız görev üzerinden ücret alırsınız. Fakat burada her ay sabit bir düzen bulunmaz. Kimi aylar yoğun iş alırken kimi aylar daha sakin olabilir. Bu da kazancınızın düzensiz olmasına sebep olur. İşiniz için kullanmanız gereken tüm teknolojik donanımlar ya da araçların alımı ve bakımı gibi harcamaları da sizin üstlenmeniz gerekir. Gig çalışan olmak kimi zaman belirsiz saat aralıklarında çalışmayı da gerektirebilir. Bu da ister istemez yorucu ve yıpratıcı bir hal alabilir.
Gig ekonomisinin şirketlere etkisi
Bazı şirketler gig ekonomisini, gelir elde etme noktasında yeni bir fırsat olarak görmektedir. Bu bağlamda kurumlar gig çalışanlarının yeteneklerinden minimum maliyet ve maksimum fayda sağlayacak şekilde planlama yapmaktadır. Bu durum her iki taraf için de bir kazan kazan durumu ortaya çıkarabilir. Bu nedenle şirketlerin bu konuyu özel olarak değerlendirmesinde fayda görülmektedir.
Gig ekonomisinde başarılı olmanın yolları
Bir şirkete bağlı olmaksızın yetenekleriniz doğrultusunda para kazanmak istiyorsanız gig ekonomisinde başarılı olmanın ipuçlarına göz atmanızda fayda var.
Kendi işinizin patronu olun
Eğer kendi işinizi yapıyorsanız kendi işinizin patronusunuz demektir. Ancak bu durum her ay hesabınıza belli bir maaşın yatacağı anlamına gelmez. Dolayısıyla ne kadar para kazanmanız gerektiğini kendiniz belirlersiniz. Örneğin saatlerinizi kendiniz ayarlarsınız, günlük 9-5 mesai saatini doldurmak gibi bir yükümlülüğünüz yoktur.
Pazarlama stratejisini kendinize çevirin
Gig ekonomisine girmeye karar verdiğinizde en önemli şeylerden biri elbette iş almaktır. Müşterilerinizin dikkatini çekmek için kendinizi ve sunduğunuz hizmetleri doğru platformlarda tanıtmanız gerekmektedir.
Kendinizi bir serbest çalışan olarak pazarlamanın en iyi yollarından biri de kendi markanızı oluşturmaktır. Neler yaptığınızı, tarzınızı, misyon ve vizyonunuzu, müşterilerin hayatına nasıl değer katacağınızı net bir biçimde belirtmelisiniz. Bunu da en iyi kendinize ait web sitesi açarak, bu sitede işlerinizi paylaşarak, sosyal medyayı aktif kullanarak yapabilirsiniz.
Fiyat politikanızı belirleyin
Serbest çalışan biri olarak bir iş almadan önce fiyat politikanızı belirleyin. Saatlik ya da proje bazlı bir fiyat politikanızın olması önemlidir. Bu tarife sizin emeğinize ve zamanınıza değmeyecek ücretler teklif eden müşteri adaylarına direkt olarak hayır demenizde yardımcı olur.
Gelir-Gider dengesini sağlayın
Gig ekonomisinde fatura kesme gibi durumlarla karşılaşabileceğinizi unutmayın. Öte yandan masraflarınızı vergiden düşmeniz de söz konusu olacaktır. Bu nedenle tüm masraflarınızı ve gelirlerinizi iyi takip edin. Bir muhasebe yazılımı kullanarak tüm girdi ve çıktıları en ince ayrıntısına kadar kaydedin.
Müşterilerinize karşı şeffaf olun
İşinize dair temel hususları netleştirdikten ve müşteri bulduktan sonra müşteri ilişkilerine önem verin. Bir freelance çalışanın en çok sahip olması gereken özelliklerden biri etkili iletişim becerilerine sahip olmaktır. İyi bir iletişim hem size yeni müşteriler kazandırır hem de mevcut müşterilerle olan ilişkilerinizi sağlamlaştırır.
Projeye başlamadan önce müşterilerinize tüm süreci ayrıntılı bir şekilde anlatın. Müşterinin taleplerini ve beklentilerini detaylı bir şekilde öğrenin. Bunun için gerekirse yazılı bir sözleşme düzenleyerek aranızdaki ilişkiyi hukuken de güvence altına alın.
İş ve özel hayat ayrımının farkında olun
Serbest çalışan olarak iş ve özel hayat dengesini iyi ayarlamak zorunda olduğunuzu unutmayın. Nitekim işinizin patronu sizsiniz ve sevdiğiniz bir işi yapıyorsunuz. Ancak yine de maaşlı bir işte çalışmaya göre tüm gününüz iş düşünmekle geçebilir. Buna karşın kendi zamanınızı kendiniz tayin etmelisiniz. Çoğu zaman her şartta ve her yerde çalışma özgürlüğüne sahip olursunuz. Bunun için serbest zamanın ve seyahat özgürlüğünün tadını çıkarın. Zamanınızı verimli bir şekilde kullanın.
Gig ekonomisinde iş bulmak
Gig ekonomisi özellikle ABD ve Batı’da büyük bir ivme yakalamış durumdadır. Ülkemizde ise bu anlamda armut.com ile bionluk.com gig ekonomisine can veren önemli platformlar arasında yer almaktadır.
