Kadınlarda ve Erkeklerde Emeklilik Yaşı ve Şartları (2025)

Türkiye’de emeklilik sistemi, sosyal güvenlik mevzuatına göre düzenlenmiş olup üç temel unsur üzerine kuruludur: prim gün sayısı, sigortalılık süresi ve yaş. Kadın ve erkekler için farklı tarihlerde değişen emeklilik şartları bulunmaktadır. Özellikle EYT (Emeklilikte Yaşa Takılanlar) düzenlemesi, doğum ve askerlik borçlanması, malulen emeklilik gibi faktörler emeklilik yaşını doğrudan etkilemektedir. 2025 yılı itibarıyla yürürlükte olan güncel yasal düzenlemeler, sigortalıların hangi tarihte emekli olabileceğini belirlemektedir.

Emeklilik şartlarının farklı olmasının temel nedeni, her çalışanın sigorta giriş tarihine, mesleki durumuna ve prim ödeme düzenine göre ayrı değerlendirilmesidir. Örneğin 1999 öncesi sigortalı olan kişiler daha avantajlı şartlara sahipken, 2008 sonrası sigorta girişi olanlarda yaş ve prim gün sayısı şartı daha yüksektir. Bu nedenle “ne zaman emekli olurum?” sorusunun yanıtı, kişisel verilere göre değişiklik göstermektedir. Özellikle SGK’nın e-Devlet üzerinden sunduğu hizmetler, çalışanların kendi emeklilik planlarını daha net görebilmesine olanak tanımaktadır.

Bununla birlikte Türkiye’de emeklilik sistemi sadece yaşlılık aylığına dayalı değildir. Malulen emeklilik, yaş haddinden emeklilik veya kısmi emeklilik gibi alternatif yollar da mevcuttur. Ayrıca bireysel emeklilik sistemi (BES) sayesinde çalışanlar, devlet katkısıyla ikinci bir emeklilik geliri elde edebilmektedir. Dolayısıyla 2025 yılında kadın ve erkekler için emeklilik şartlarını öğrenmek, yalnızca yasal düzenlemeleri bilmekle değil; aynı zamanda kişisel koşulları ve ek uygulamaları doğru şekilde takip etmekle mümkündür.

Kadınlarda Emeklilik Şartları

Kadınlarda emeklilik şartları, sigorta giriş tarihine, prim gün sayısına ve doğum borçlanması gibi ek avantajlara göre değişiklik göstermektedir. Türkiye’de kadın çalışanların emekliliği, hem sosyal güvenlik politikaları hem de toplumsal koşullar göz önünde bulundurularak erkeklere göre farklı düzenlenmiştir. Özellikle 1999 ve 2008 yıllarında yapılan yasal değişiklikler, kadınların emeklilik yaşında ve prim şartlarında önemli farklılıklara yol açmıştır. Bu nedenle her kadın çalışan, sigorta başlangıç tarihine göre ayrı bir değerlendirme yapmak zorundadır.

Yaşa Göre Emeklilik

Kadınlarda emeklilik yaşı, sigorta başlangıç tarihine göre farklılık göstermektedir:

Kadınlarda zorunlu emeklilik yaşı bulunmamaktadır, yani çalışan isterse daha uzun süre prim ödemeye devam edebilir. Bu durum, özellikle daha yüksek emekli maaşı almak isteyen kadınlar için avantaj sağlar. Ayrıca kadınların doğum borçlanması hakkı, emeklilik yaşını ve prim gün sayısını tamamlamada önemli bir katkı sunmaktadır.

Örneğin, 1999 öncesinde sigorta girişi bulunan bir kadın çalışan, 5000 prim günüyle 40 ila 58 yaş arasında emekli olma hakkı elde edebilir. Buna karşılık, 2008 sonrası sigorta girişi yapan bir kadın için yaş şartı 65’e çıkmış ve prim gün sayısı 7200’e yükselmiştir. Bu fark, yasal düzenlemelerin emeklilik koşullarını zaman içinde nasıl değiştirdiğini açıkça göstermektedir. Ayrıca kadın çalışanların emeklilik planlarını yaparken sadece yaş ve prim gün sayısını değil, doğum borçlanması, kısmi emeklilik ve EYT gibi faktörleri de dikkate almaları büyük önem taşır.

Gün Sayısına Göre Emeklilik

Kadın çalışanlar, belirli prim gün sayılarını doldurarak emeklilik hakkı elde edebilirler. Türkiye’de emeklilik sisteminde yalnızca yaş değil, prim gün sayısı da belirleyici unsurlardan biridir. Bu nedenle prim günlerini tamamlama süreci, kadın çalışanların emeklilik planlamasında büyük önem taşır:

• 3600 gün: 15 yıl sigortalılık süresi ve kademeli yaş şartı ile emeklilik imkânı sunar. Daha çok kısmi emeklilik olarak bilinir.
• 4500 gün: 25 yıl sigortalılık süresi şartıyla birlikte, belirlenen yaşın tamamlanması gerekir.
• 5000 gün: 1999 öncesi sigorta girişi olanlar için geçerli olup, belirli yaş şartıyla birlikte emeklilik hakkı tanır.
• 5400 gün: Kısmi emeklilik için kadınlara sunulan bir diğer seçenektir. Tam prim gününü dolduramayanlar için avantaj sağlar.
• 7000–7200 gün: Tam emeklilik için gerekli olan prim günleridir. Özellikle 2008 sonrası sigortalılar için bu gün sayısı geçerlidir.

Uzun vadeli prim günleri, yaşlılık ve emeklilik hesaplamasında esas alınır. Eksik günleri bulunan kadınlar, borçlanma yöntemleriyle (doğum borçlanması, yurtdışı borçlanması vb.) bu açığı kapatabilirler. Örneğin, 3600 prim günü olan bir kadın belirli yaş şartlarını doldurduğunda kısmi emeklilik hakkı elde edebilir. Ancak tam emeklilik için gerekli prim sayısı daha yüksektir. Bu nedenle, çalışma hayatına erken başlayan kadınlar avantajlı konuma geçerken, geç başlayanların borçlanma yöntemlerinden yararlanması önemlidir.

Doğum Borçlanması ve Etkisi

Kadın sigortalılar, en fazla üç çocuk için doğum borçlanması yapabilir. Her çocuk için 2 yıl (720 gün) borçlanma hakkı tanınır. Bu da toplamda 2160 gün (yaklaşık 6 yıl) prim kazandırabilir. Doğum borçlanması yalnızca doğumdan sonraki çalışılmayan süreler için geçerlidir. Çocuğun doğumundan sonra kadın sigortalı iş hayatına devam etmişse, bu süre borçlanmaya dahil edilmez. SGK’ya başvuru yapılması ve primlerin toplu ya da taksitli ödenmesi mümkündür.

Doğum borçlanması, eksik prim günlerini tamamlamada en çok tercih edilen yöntemlerden biridir. Örneğin, 6500 prim günü bulunan bir kadın sigortalı, iki doğum borçlanması yaparak 1440 gün kazanabilir ve böylece tam emeklilik için gerekli olan 7200 prim gününü doldurabilir. Bu sayede emeklilik tarihini öne çekmek mümkün olur. Ayrıca, doğum borçlanması hem kısmi hem de tam emeklilik hakkını kazanmayı kolaylaştıran önemli bir avantajdır.

Ev Hanımlarına Emeklilik

Ev hanımları, isteğe bağlı sigorta sistemi sayesinde sosyal güvence ve emeklilik hakkına kavuşabilir. Bu sistem kapsamında kadınlar kendi primlerini ödeyerek emeklilik sürecine dahil olabilir. 2025 yılı itibarıyla isteğe bağlı sigorta primi, brüt asgari ücretin %32’si üzerinden hesaplanmaktadır. Bu primin %20’si malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası; %12’si ise genel sağlık sigortası kapsamındadır.

Ev hanımlarının emekli olabilmesi için en az 5400 gün prim ödemesi gerekir. Bu da yaklaşık 15 yıllık bir sürece karşılık gelir. Ancak isteğe bağlı sigorta primleri düzenli ödendiğinde, kadınlar sosyal güvenlik sistemine dahil edilerek hem sağlık hizmetlerinden yararlanabilir hem de ileride emekli maaşı alabilir. Özellikle çalışma hayatına katılmamış veya kısmi süreli çalışan kadınlar için bu uygulama büyük bir avantajdır. Ayrıca yurtdışında yaşayan Türk kadınları da borçlanma yoluyla emeklilik hakkı elde edebilir.

Kısacası, kadınların emeklilik sürecinde prim gün sayılarını doldurmak kadar doğum borçlanması ve isteğe bağlı sigorta gibi ek haklardan yararlanmaları da büyük önem taşır. Bu haklar, özellikle eksik prim günlerini kapatarak emeklilik yaşını öne çekme konusunda stratejik bir rol oynar.

Erkeklerde Emeklilik Şartları

Türkiye’de erkek çalışanlar için emeklilik şartları, sigortalılık başlangıç tarihi, prim gün sayısı ve yaş kriterlerine göre belirlenmektedir. Kadınlarda olduğu gibi erkeklerde de farklı dönemlerde sigortalı olanlar için değişen şartlar söz konusudur. 1999 yılı öncesi, 1999–2008 arası ve 2008 sonrası sigorta başlangıcı olan erkekler farklı yaş ve prim gün sayısı ile emeklilik hakkına sahiptir. Bunun yanında askerlik borçlanması gibi ek haklar da erkeklerin emeklilik sürecini doğrudan etkiler. Erkek çalışanların emeklilik planlamasında bu kriterleri doğru anlaması, erken emeklilik fırsatlarını değerlendirebilmesi açısından kritik önem taşır.

Yaşa Göre Emeklilik

Erkek çalışanlar için de sigorta giriş tarihi belirleyici olmaktadır:

• 1999 öncesi girişliler: 44–60 yaş arası, 5000 gün prim ile emekli olabilir.
• 1999–2008 arası: 60 yaş ve 7000 gün şartı geçerlidir.
• 2008 sonrası: 65 yaş ve 7200 gün prim şartı bulunmaktadır.

1999 öncesinde sigortalı olan erkekler, daha düşük prim günüyle ve daha esnek yaş şartlarıyla emeklilik hakkı kazanabilmektedir. Örneğin, 1987 yılında sigorta girişi olan bir erkek çalışan, 25 yıllık sigortalılık süresi ve 5000 prim günü şartlarını yerine getirdiğinde 50’li yaşlarının ortasında emekli olabilir. Ancak 2008 sonrası sigortalı olanlar için emeklilik yaşı kademeli olarak 65’e yükselmiş ve prim günü de 7200’e çıkarılmıştır.

Bu farklılık, Türkiye’de sosyal güvenlik reformlarının en belirgin sonuçlarından biridir. Daha erken yıllarda sigorta girişi olanlar avantajlı durumdayken, yeni sigortalılar için daha uzun prim ödeme süresi ve daha yüksek yaş şartı uygulanmaktadır. Erkek çalışanlar için prim gün sayısının eksik olması halinde, askerlik borçlanması gibi yöntemlerle prim günleri tamamlanabilir. Ayrıca 3600 ve 4500 prim günü gibi kısmi emeklilik hakları da bazı şartlar dahilinde mümkündür. Dolayısıyla erkek çalışanların emeklilik hesaplamalarında hem yaş hem de prim gün şartlarını dikkatle takip etmesi gerekir.

Askerlik Borçlanması

Erkek sigortalılar askerlik süresini borçlanarak emeklilik yaşlarını geriye çekebilir. Her ay için belirlenen prim tutarı SGK’ya ödenir. Borçlanma, hem prim gün sayısını artırır hem de emeklilik yaşını öne çekebilir. Özellikle sigorta başlangıcı askerlik sonrası olanlar için avantajlıdır.

Örneğin 18 ay askerlik yapan bir sigortalı, bu sürenin tamamını borçlanırsa 540 gün prim kazanır. Bu süre, emeklilik hesabında doğrudan avantaj sağlar. Ayrıca askerlik borçlanması yalnızca prim gününü artırmaz; sigorta başlangıç tarihini de geriye çekebilir. Böylece kişi daha erken bir tarihten sigortalı sayılarak emeklilik yaş şartını öne çekmiş olur. 2025 yılı itibarıyla askerlik borçlanmasında ödenecek tutar, brüt asgari ücretin %32’si üzerinden hesaplanmaktadır. Kısacası askerlik borçlanması, erkek çalışanların emeklilik planlamasında kritik bir araçtır. Özellikle EYT kapsamında olanlar için bu hak, erken emeklilik fırsatını daha kolay yakalamalarına yardımcı olmaktadır.

Kadın ve Erkeklerin Emeklilikleri ile İlgili Ortak Bilgiler

Kadın ve erkek çalışanların emeklilik süreçlerinde ortak noktalar bulunmaktadır. Her ne kadar prim gün sayısı ve sigortalılık başlangıç tarihine göre farklılıklar olsa da bazı düzenlemeler her iki cinsiyeti de aynı şekilde etkilemektedir. Bu düzenlemelerin başında ise son yıllarda en çok konuşulan EYT (Emeklilikte Yaşa Takılanlar), malulen emeklilik ve bireysel emeklilik sistemi gibi başlıklar gelir. Özellikle 08.09.1999 öncesinde sigortalı olanlar için getirilen EYT düzenlemesi, yaş beklemeden emekliliği mümkün kılmıştır. Ayrıca malulen emeklilik gibi sağlık sorunları nedeniyle sağlanan haklar da hem kadın hem erkek çalışanlar için eşit şekilde uygulanmaktadır.

Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT)

EYT, 08.09.1999 öncesi sigorta girişi olanları kapsamaktadır. Yaş şartı aranmaksızın, prim gününü dolduran kadın ve erkekler bu haktan yararlanabilir. Kadınlarda 5000–7200, erkeklerde 5000–9000 gün arası prim şartı aranır. EYT düzenlemesi, yüzbinlerce kişiye erken emeklilik kapısı açmıştır.

EYT’den yararlanmak isteyenler için en kritik konu, prim gün sayısının eksiksiz tamamlanmasıdır. Kadınlarda doğum borçlanması, erkeklerde askerlik borçlanması bu noktada devreye girer ve eksik prim günlerini kapatma imkânı tanır. Ayrıca sigorta girişinin belgelerle doğru şekilde SGK kayıtlarında görünmesi gerekir. Eksik veya hatalı kayıtlar, EYT hakkından yararlanmayı engelleyebilir.

2025 itibarıyla EYT düzenlemesinden yararlananların emeklilik sürecinde dikkat etmesi gereken bazı ayrıntılar şunlardır:

• Prim Gününü Tamamlama: Eksik günler borçlanma yoluyla tamamlanabilir.
• Sigorta Başlangıcı: 08.09.1999 öncesi giriş şartı aranır.
• Yaş Şartı: Aranmaz; yalnızca prim gününü doldurmak yeterlidir.
• Belge Kontrolü: SGK hizmet dökümü düzenli olarak kontrol edilmelidir.

EYT, kadın ve erkekler için erken emeklilik fırsatı sağlarken, uzun yıllar boyunca emeklilik yaşını beklemek zorunda kalan yüzbinlerce çalışanın mağduriyetini gidermeyi hedeflemektedir. Dolayısıyla EYT, her iki cinsiyet için de ortak bir emeklilik avantajı sunar.

Malulen Emeklilik Şartları

Malulen emeklilik, çalışma hayatı boyunca sağlık sorunları nedeniyle iş gücünü kaybeden çalışanlar için düzenlenmiş özel bir emeklilik türüdür. Normal emeklilikten farklı olarak burada yaş ve uzun sigortalılık süresi ikinci planda kalır, asıl belirleyici olan kişinin sağlık durumudur. Malulen emeklilik için en az %60 iş gücü kaybı raporu alınması gerekir. Bu rapor, yetkili sağlık kurullarından alınmalı ve SGK tarafından onaylanmalıdır. Ayrıca en az 1800 gün prim şartı aranır ve sigortalılık süresinin en az 10 yıl olması gerekir. Ancak ağır engelliler için bu şart daha esnektir; örneğin başkasının sürekli bakımına muhtaç derecede ağır engeli olan kişiler için 10 yıl sigortalılık aranmaz, yalnızca prim gününü tamamlamak yeterlidir.

Malulen emeklilik başvurusu yapmak isteyenler, SGK’ya dilekçe ve sağlık raporu ile müracaat ederler. Başvuru sonrasında SGK, kişinin gerçekten çalışma gücünü kaybedip kaybetmediğini değerlendirir. Kabul edilirse, kişi normalden daha erken emekli aylığı almaya başlar. Ancak unutulmamalıdır ki malulen emeklilik aylığı, normal emeklilik maaşına göre biraz daha düşük olabilir. Yine de sağlık sorunları nedeniyle çalışamayacak durumda olanlar için önemli bir güvence sunmaktadır.

Bireysel Emeklilik Sistemi (BES)

Bireysel Emeklilik Sistemi (BES), çalışanların SGK emekliliğine ek olarak ikinci bir gelir elde etmelerine imkân tanır. Türkiye’de otomatik katılım sistemi ile tüm çalışanlar işe girdiklerinde BES’e dahil edilir. Çalışanın maaşından belirli bir oran kesilerek BES hesabına aktarılır ve üzerine %30 oranında devlet katkısı eklenir. Bu sayede birikim kısa sürede büyür. BES’in en büyük avantajı, uzun vadeli yatırım olmasıdır. 10 yıl sistemde kalıp 56 yaşını dolduranlar, toplu para çekebilir veya düzenli maaş gibi aylık gelir alabilir.

BES, özellikle genç çalışanlar için cazip bir sistemdir çünkü erken başlanıldığında devlet katkısı ve fon getirileriyle ciddi bir birikim oluşur. Ayrıca BES, işten ayrılmalarda da devam edebilir; kişi dilerse yeni işinde de katkı payı yatırmaya devam edebilir. Sonuç olarak, BES SGK emekliliğine ek bir güvence sunarak ileride yaşam standartlarının korunmasına katkı sağlar.

Sık Sorulan Sorular

• Ne zaman emekli olurum, nasıl öğrenebilirim?
  Çalışanlar emeklilik tarihlerini en doğru şekilde SGK emeklilik hesaplama robotu veya e-Devlet hizmetleri üzerinden öğrenebilir. Giriş tarihi, prim gün sayısı ve yaş bilgisi girildiğinde sistem otomatik olarak emeklilik tarihini gösterir. Özellikle EYT kapsamında olanların bu araçları kullanması önemlidir.
• Kadınlarda zorunlu emeklilik yaşı var mı?
  Hayır, kadınlar için zorunlu emeklilik yaşı bulunmamaktadır. Yasal olarak emeklilik yaşını dolduran bir kadın, dilerse prim ödemeye devam ederek çalışabilir. Bu durum emekli aylığını yükseltme fırsatı da sağlayabilir. Zorunlu emeklilik yalnızca bazı kamu görevlerinde geçerlidir.
• EYT çıkışıyla birlikte kadınlar için şartlar değişti mi?
  EYT, kadın çalışanlara önemli bir avantaj sağlamaktadır. Eğer sigorta giriş tarihi 08.09.1999 öncesiyse ve prim gün sayısı tamamlanmışsa, yaş şartı aranmaksızın emeklilik hakkı doğar. Bu nedenle birçok kadın çalışan için emeklilik tarihi öne çekilmiştir.
• 2 çocuğu olan kadın doğum borçlanması ile erken emekli olabilir mi?
  Evet, kadınlar her doğum için 720 gün (2 yıl) borçlanma hakkına sahiptir. İki çocuk için toplam 1440 gün prim kazanılır. Bu sayede eksik prim günleri tamamlanabilir ve erken emeklilik imkânı doğar.
• SGK emeklilik tablosu nasıl okunur?
  SGK emeklilik tablosu, sigortalının işe giriş tarihine göre gerekli yaş ve prim gün şartlarını gösterir. Tablo doğru okunarak kişinin hangi tarihte emekli olabileceği kolayca anlaşılabilir. Bu tablo özellikle farklı dönemlerde sigortalı olanlar için kritik öneme sahiptir.

Ülkelere Göre Emeklilik Yaşları

Türkiye’de kademeli olarak 65 yaşa doğru ilerleyen sistem, Avrupa ülkelerindeki uygulamalarla benzerlik göstermektedir. Ancak doğum ve askerlik borçlanması gibi imkânlar, Türkiye’de çalışanların emeklilik planlarını daha esnek hale getirmektedir. Avrupa ülkelerinde ise genellikle sabit emeklilik yaşları uygulanmakta, ancak bazı ülkelerde meslek gruplarına göre farklı düzenlemeler yapılmaktadır.

Örneğin; Almanya’da herkes için emeklilik yaşı 65 olsa da, ağır sanayi işçileri ve sağlık sorunları yaşayanlar daha erken emekli olabilmektedir. Fransa’da 64 yaş emeklilik için standarttır, fakat çalışma süresini dolduramayanlar daha geç emekli olabilir. Hollanda’da ise 66 yaş sınırı, ömür beklentisine göre düzenli olarak güncellenmektedir.

Türkiye ile Avrupa arasındaki en büyük farklardan biri, Türkiye’de borçlanma yöntemleri sayesinde prim günlerini artırma ve emekliliği öne çekme imkânının bulunmasıdır. Bu da çalışanların planlarını daha kişisel ihtiyaçlara göre şekillendirmesine yardımcı olur. Uluslararası karşılaştırmalar, Türkiye’deki sistemin hem avantajlı hem de zorluklar barındıran yönlerini ortaya koymaktadır.